Zabiele znalazłam w Internecie pod koniec XX w. Położona "na końcu świata" wieś wydała nam się odpowiednia na wakacyjny odpoczynek. Nie pomyliliśmy się i przez na kilka lat pokonywaliśmy ponad 500 kilometrów, aby w ciszy i spokoju naładować baterie na cały rok.
 |
| 7alaskan: Droga od szosy do Zabiela [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjdd5 |
Wieś została założona ok. 1500 roku w ramach akcji osadniczej prowadzonej przez Aleksandra Jagiellończyka — władcę Wielkiego Księstwa Litewskiego. W wieku XVI i XVII w Zabielu istniało założenie dworskie wraz z dobrze prosperującym folwarkiem. Wiadomo, że w 1587 roku posiadał on młyn o 3 kołach na rzece Brzozówka. Miejscowa ludność, oprócz uprawy ziemi i hodowli trudniła się m.in. osocznictwem i piwowarstwem. W latach 1561 — 1564 część gruntów wójtostwa zaczęła podlegać leśnictwu knyszyńskiemu. Cały proces osadnictwa zakończył się w połowie XVI wieku, kiedy Zygmunt I Stary włączył tereny obecnej gminy Jaświły do Korony i utworzył osobne starostwa goniądzkie i knyszyńskie. Zabiele podlegało wówczas starostwu knyszyńskiemu. W skład wójtostwa Zabielskiego wchodziły 3 wsie: Zabiele, Nowosiółki i Jatwieź. Koniec wieku XVII przyniósł wielkie spustoszenie północnej części Podlasia w wyniku „potopu szwedzkiego” i najazdów tatarskich a reszty zniszczeń dopełniły zarazy z lat 1656 i 1661. Po trzecim rozbiorze Polski część województwa białostockiego przeszła pod panowanie pruskie. W wyniku nowego podziału administracyjnego powołano do życia dyrekcję powiatu białostockiego i sześć urzędów domenalnych, w tym Urząd Domenalny w Knyszynie, któremu podlegało starostwo Zabiele. Kompetencje administracyjne w starostwie uzyskał Józef von Karwowski. Późniejsza historia okazała się dla Zabiela łaskawa i wieś uniknęła zniszczeń związanych z powstaniami narodowymi i obiema wojnami światowymi. W okresie międzywojennym Zabiele należało już do gminy Jaświły i tak jest do dzisiaj.
Budownictwo podlaskiej wsi, z uwagi na niezamożność mieszkańców i ich
tradycjonalizm częściowo zachowało swój specyficzny, wykształcony przez
stulecia charakter. Domy sytuowano zazwyczaj szczytem do drogi. Od końca
XIX wieku rozwinęło się zdobnictwo architektoniczne.Ściany, szczyty i
drzwi wejściowe pokrywano ozdobnym szalunkiem (poziomo, pionowo lub
ukośnie ułożone deski), Naroża, krawędzie dachu i okna zdobiono
wycinanymi w drewnianych listwach koronkowymi ornamentami, z motywami
geometrycznymi, roślinnymi i zwierzęcymi.
We wsi zachowały się dwa wiatraki holenderskie.
Pierwszy z nich, został zbudowany w 1924 r. przez cieślę z okolic Suchowoli – Bartulewicza. Od momentu budowy do czasów współczesnych znajduje się w rękach rodziny Komosów. Usytuowany jest ok. 700 m od wsi. Jest to budynek o konstrukcji szkieletowej osadzony na betonowym fundamencie. Szkielet ścian zewnętrznych ustawiony jest na podwalinie ośmiobocznej, zwieńczony u góry oczepem, będącym podstawą pod głowicę
 |
| Młyn holenderski w Zabielu. [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://www.monki.pl/podstrony/turystyka.php?zabytki=jaswily |
Drugi - zbudowany został w połowie lat 60-ych XX w., roboty ciesielskie przy budynku wykonał Józef Gudel, mechanizmy wewnętrzne Władysław Szubzda, a skrzydła własnoręcznie wykonał dotychczasowy właściciel Jan Kawałko. Położony jest ok. 500 m od wsi Zabiele, na zachód od drogi łączącej wioskę z szosą Dąbrowa Białostocka – Osowiec.
 |
| Kordaczuk Sławomir: Zabiele - wiatrak holender. [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://www.ciekawepodlasie.pl/info.htm#985/pl/p/wiatrak_holender |
 |
| Kordaczuk Sławomir: Zabiele - gniazdo bocianie na dachu wiatraka holendra. [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://www.ciekawepodlasie.pl/info.htm#985/pl/p/wiatrak_holende |
 |
| Kordaczuk Sławomir: Zabiele - wiatrak holender. [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://www.ciekawepodlasie.pl/info.htm#985/pl/p/wiatrak_holender |
Na naszą, podlaską bazę lokalową, wybraliśmy Gospodarstwo agroturystyczne "Pod Tują". Było to nasze pierwsze spotkanie z agroturystyką i każde następne, porównywaliśmy do zabielowego. Przemili gospodarze, dobre warunki lokalowe i domowa kuchnia - czegóż więcej trzeba?
 |
| Sławomir Giza: [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjd4m |
 |
| Sławomir Giza: [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjd47 |
 |
| Sławomir Giza: [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjd4w |
 |
| Sławomir Giza: [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjd4j |
 |
| Sławomir Giza: [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjd4p |
Składniki:
1 kg ugotowanych ziemniaków;
1 kg surowych ziemniaków
1 jajko;
3 łyżki mąki ziemniaczanej;
3 łyżki mąki pszennej;
30 dag mielonego mięsa (musi zawierać grudki tłuszczu, jeśli jest zbyt chude, warto dodać odrobinę słoniny);
1 cebula;
łyżka masła;
2 ząbki czosnku;
sól;
czarny, świeżo mielony pieprz.
Wykonanie:
Surowe ziemniaki obrać, zetrzeć na tarce z małymi oczkami, odcisnąć, zachować sok. Ugotowane ziemniaki przecisnąć przez praskę. Wymieszać surowe ziemniaki z ugotowanymi. Dodać skrobię z soku, jajko, mąkę ziemniaczaną oraz sól. Wszystko dokładnie wymieszać.
Farsz mięsny: Cebulę obrać a następnie posiekać w drobną kosteczkę. Na patelni rozgrzać oliwę. Przełożyć na nią cebulę, smażyć przez około 3 minuty. Dodać mięso mielone, podsmażać przez następne 3 minuty. Ostudzić. Do mięsa dodać jajko. Doprawić do smaku solą, pieprzem i majerankiem.
Z ciasta formować placki, nakładać na nie farsz i sklejać tworząc kartacze.
Kartacze wrzucać na gotującą się osoloną wodę i gotować przez około 20 – 25 minut.
Bibliografia:
1. Łapińska Halina, Gaweł Paweł: Ogólna charakterystyka krajobrazu osadniczego i tradycyjnego budownictwa drewnianego Podlasia. [online]. [Data dostępu: 14.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qjdj6
2. Studniarek Arkadiusz, Borowik Przemysław: Jaświły. Z dziejów obszaru gminy w XIX i XX wieku. Białystok - Jaświły 2011.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz