Bożków

Kiedy jedziemy (droga 381) z Nowej Rudy do Kłodzka, po prawej stronie w dolinie, widzimy wieże kościoła i pałacu w Bożkowie.

Żeby dojechać do wsi, wystarczy skręcić z głównej szosy w prawo, przejechać paręset metrów wąską drogą biegnącą dość ciemnym wąwozem aby na koniec wjechać na placyk stanowiący "rynek"  miejscowości. Na wprost, za zamkniętą bramą, widzimy położony w parku pałac. Był to niegdyś najpiękniejszy obiekt ziemi kłodzkiej.Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych, ubiegłego wieku, można było podziwiać zadbany park i piękne wnętrza pałacu. Obecnie...lepiej nie mówić.

Bożków należy do najstarszych osad na ziemi kłodzkiej. Dokładnie nie wiadomo kiedy wieś powstała, ale w 1348 r. Ebirhard von Maltwicz (ówczesny właściciel) darował Żonie Małgorzacie dożywocie złożone z 6 łanów w Bożkowie. 

Największy rozwój wsi nastąpił pod koniec XVIII w., kiedy to jej nowym właścicielem został Hans Franz von Magnis, który założył tu okazałą siedzibę rodową. Pozostała ona do dzisiaj najcenniejszym zabytkiem Bożkowa. Pałac w obecnej formie wzniesiony został w latach 1870 - 76 i był wielokrotnie przebudowywany i remontowany. Jest to rezydencja barokowo-klasycystyczna z potężną wieżą od strony północno-wschodniej oraz drugą, mniejszą od strony północno-zachodniej.

Do połowy lat dziewięćdziesiątych, ubiegłego wieku, w pałacu podziwiać można było: 
- salę balową,

- salę koncertową,

- okrągły gabinet z oryginalnym stołem,

Piękną klatkę schodową.

Pałac, od południa i zachodu otacza rozległy park. Początkowo był to barokowy ogród z oranżerią, bażanciarnią, fontanną i stawem ze złotymi rybkami. Sławą cieszyły się hodowane w oranżeriach orchidee. Do czasów współczesnych, niestety nie zachował się żaden element ogrodu. W latach 1827-87 teren powiększono o 5 hektarów, na których powstał park krajobrazowy. Do dzisiaj podziwiać można, zasadzone za czasów von Magnisa, lipy drobnolistne, kasztanowce zwyczajne, dąb szypułkowy i czerwony, buki, żywotnik zwyczajny i cisy. Obok schodów tarasowych rosną cyprysiki nutkajskie. Na wiosnę, park zdobią dywany z zawilców, a w lecie, między zaroślami, wypatrzeć można lilię złotogłów.

Na terenie parku zachowały się pozostałości romantycznej sztucznej ruiny wieży - zameczku z około 1800 r., która cieszyła się ogromną popularnością, także jako punkt widokowy na okolicę. W murze umieszczone zostały kamienne detale rzeźb z innych budowli (m.in. kartusz z herbem Brzegu z 1573 r.). W latach 90. XX w. część płyt została zniszczona a tę którą udało się uratować, przeniesiono do Muzeum Ziemi Kłodzkiej.

Naprzeciwko pałacu ciągnie się wysoki kamienny mur podtrzymujący tarasy ogrodowe.

Od strony północnej, na górze Grodziszcze, von Magnis wzniósł w 1801 r.romantyczną ruinę zameczku z 20-sto metrową wieżą, która była znakomitym punktem widokowym. U podnóża wieży serwowano drobne posiłki i napoje chłodzące, a za wstęp na sam szczyt pobierana byla stosowna opłata (i to nie mała!). Grodziszcze stanowiło cel wycieczek, który zazwyczaj łączono ze zwiedzaniem pobliskiego Bożkowa i tamtejszego pałacu Magnisów (Eckersdorf). Eckersturm, bo taką wieża miała nazwę, po II wojnie światowej uległa całkowitej dewastacji.

Co jeszcze można zobaczyć w Bożkowie?

We wsi rośnie bardzo stary dąb szypułkowy o ponad czterometrowej  średnicy pnia...

...a naprzeciwko pałacu znajduje się 300-letni kościół Świętych Piotra i Pawła. Słynie on z ambony w kształcie łodzi, z postacią św. Piotra jako sternika i dwóch rybaków wyciągających sieci, która jest dziełem Ludwiga Wilhelma Jaschke. Na cmentarzu obok kościoła znajduje się mauzoleum rodziny von Magnis, właścicieli dóbr w Bożkowie.

Przez wiele lat o pałac i park dbało państwo oraz nauczyciele i uczniowe Zespołu Szkół Rolniczych. W 2005 starosta kłodzki sprzedał zamek spółce Fenelon Group za 2,5 mln zł. W roku 2010 kupił go inwestor z Sobótki. W efekcie tych działań, obiekt, który znajduje się na Czerwonej Liście Zabytków, powoli rozsypuje się. Do pałacu nikt nas nie wpuści, ale warto pochodzić po parkowych, alejkach, które może dzięki temu, że nikt o nie nie dba, mogą być miejscem romantycznych spotkań.

Z pałacem w Bożkowie związana jest legenda o skarbie von Magnisów ukrytym w parku. Po II wojnie światowej, posiadłości doglądał dawny kamerdyner. Codziennie chodził on do pływalni i stukał w dno. Niestety zobaczyli to miejscowi chłopi i odkryli skrytkę. Pod dnem pływalni było ukryte srebro, złoto, puchary i dużo biżuterii (w rzeczywistości, skrytka z przedmiotami sakralnymi, pochodzącymi z pałacowej kaplicy, znajdowała się w murze tarasów). Fakt odnalezienia skrytki przez chłopów kamerdyner zgłosił na milicję. Ówczesne służby odnalazły w okolicznych gospodarstwach wiele cennych przedmiotów zrabowanych ze skrytki. Chłopi nie zdawali sobie sprawy z wartości zrabowanych przedmiotów i na przykład, zabytkową platynową chrzcielnicę, wykorzystano jako korytko dla kur. Do dziś nie wiadomo gdzie znajdują się skarby zarekwirowane wówczas przez milicję.

W czasie mojego pobytu w Bożkowie nie miałam aparatu fotograficznego, dlatego też pozwoliłam sobie na wykorzystanie zdjęć znalezionych w Internecie. Adresy stron, z których w tym celu odwiedziłam, podałam w bibliografii:

1. Bożków.[W:] Dolny Śląsk na fotografii.[online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://dolny-slask.org.pl/504697,Bozkow.html 
2. Długosz Wiesław: Bożków. [W:]Dokumenty Śląka.[online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://www.dokumentyslaska.pl/epitafia/miejscowosci/klodzko%20bozkow.html
3. Grodziszcze.[W:] Dolny Śląsk na fotografii.[online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://dolny-slask.org.pl/529910,Bozkow,Grodziszcze_396_m_npm__Ruina_wiezy_widokowej.html
4. Ikroopka Ewa: Bożków - Pałac. [online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: https://picasaweb.google.com/114057676646491183633/BOZKOWPAAC?noredirect=1
5. Katalog polskich zamków, pałaców i dworów. [online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/26/
6. Pałac Bożków wczoraj i dziś.[online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://www.zruiny.com.pl/www_pb/www/pb_index.html
7. Procyk Izabela, Procyk Michał: Bożków. Zapomniany pałac.[online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://travelpolska.pgiqdemjdmij.az.pl/bozkow-zapomniany-palac/
8. Staffa Marek [red]. Słownik geografii turystycznej Sudetów. T. 11: Góry Sowie. Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1995, s. 63-75
9. Wycieczki w miejsca bliskie,a niekoniecznie znane... Opary.[online].[Data dostępu: 5.06.2013].Dostępny w Internecie: http://odkrywanie.bystrzyca.pl/20110911/galeria/20110911_zap_gal_mini.html