Łysa Góra i czarownice

Logo województwa świętokrzyskiego. [online].[Data dostępu: 3.10.2013].
Dostępny w internecie: http://swietokrzyskie.regiopedia.pl/wiki/logo-wojewodztwa-swietokrzyskiego

Jeżeli chcemy spotkać czarownice, musimy koniecznie odwiedzić Łysą Górę. Jest to, obok Góry Ślęży, najbardziej rozpoznawalne miejsce związane z pogaństwem. Źródła pisane z XIII stulecia -  Latopis Halicko-Wołyński  i Kronika Wielkopolska  jako pierwsze wzmiankują o szczycie Łyśca jako o miejscu, gdzie znajdować się miał obiekt o charakterze pogańskim. Tradycję taką potwierdził w XV  wieku  w swej kronice również Jan Długosz.  

(...)a jej szczycie znajdować się miała bożnica w bałwochwalstwie 

żyjących Słowian, gdzie bożkom Lelum i Polelum ofiary czyniono

 i podług innych czczono tu bożyszcza: Świst, Poświst, Pogoda...(...)

Legendy związane z Łysą Górą mówią nie tylko o czci oddawanej tu bóstwom: Łady, Boda i Lela (Pogody, Śwista i Pośwista), ale również o „zamku" - ośrodku władzy, rzekomym poprzedniku fundacji benedyktyńskiej. Wg podania na łysogórskim zamku panowała pani, która uniesiona pychą wymagała dla siebie boskiej czci. Za to bluźnierstwo poniosła śmierć, a gromy zniszczyły i rozsypały budowle zamkowe. Jeszcze do dziś bieleją zwaliska skał. Tę opowieść można uważać za ludowe tłumaczenie powstania gołoborzy.

Łysa Góra z lotu ptaka.[online].[Data dostępu: 01.10.2013].
Dostępny w Internecie: http://www.aktualnosciturystyczne.pl/certyfikaty-pot/swietokrzyski-szlak-archeo-geologiczny/

Fundacji klasztoru dokonał Bolesław Krzywousty w latach  1102-1138. Potwierdza to stary przekaz, biskupa Boguchwała pochodzący z pierwszej połowy XII w., który opisując czyny księcia zanotował: ...tamże bowiem Bolesław opactwo zakonu św. Benedykta na Łysej Górze pobożnie ufundował na cześć Trójcy Przenajświętszej.

Widok na Łysą Górę i klasztor, miasteczko Nowa Słupia z kierunku Starej Słupi.
Obrazek pochodzi z czasopisma "Tygodnik Ilustrowany" z 1887 r.,nr246.
[online].[Data dostępu: 01.10.2013]. Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qh6zg

Jelonek Maciej: Łysa Góra. Widok ze Starej Słupi.[online].[Data dostępu: 01.10.2013].
Dostępny w Internecie: http://tiny.pl/qh6zl

Nad Górami Świętokrzyskimi, wysoka w chmurach króluje dumny szczyt Łysej Góry. W miejscu tym - jak mówią ludowe przekazy - odbywały się spotkania czarownic - zwane sabatami. Podczas tych zjazdów diabły i czarownice odprawiały tajemne gusła, trwała piekielna zabawa i tańce. 

Nikt z ludzi nie śmiał się tam zbliżyć. Szatańskie śmiechy, straszne zaklęcia i upiorny wygląd uczestników sabatu mógł śmiertelnie przerazić. Czarownice żyły wśród mieszkańców okolicznych wsi. Wyglądały jak zwykłe kobiety. Tylko nocą, kiedy wśród jodeł szalała wichura i pioruny rozświetlały ciemność, diabelskie siostry siadały na miotły lub łopaty i po wypowiedzeniu zaklęcia:
"Płot nie płot
las nie las
wieś nie wieś
biesie nieś"
przenosiły się na szczyt Łysej Góry.

Sabat czarownic. [online].[Data dostępu: 01.10.2013].
Dostępny w Internecie: http://laliny.mazowsze.pl/index.php?adres=zw4.htm

Ludzie zawsze obawiali się czarownic. Potrafiły one zsyłać na ludzi i zwierzęta choroby i śmierć, odbierać krowom mleko, wywoływać burze, zatruwać żywność i wodę, odbierać miłość mężów i narzeczonych. Kiedy na Łysej Górze wzniesiono klasztor (od tego czasu zaczęto nazywać to wzniesienie Górą Świętego Krzyża), bicie dzwonów i modlitwy mnichów przeszkadzały złym mocom.

Pewnej nocy diabły wyrwały z piekła ogromny głaz, wyleciały na ziemię otworem zwanym dziś Jaskinią Piekło (pod Gałęzicami koło Chęcin) i ruszyły w stronę klasztoru. Zmęczone dźwiganiem ciężaru przysiadły na chwilę na Górze Klonówce. Wtedy od wsi dobiegło pianie koguta - wstawał świt i diabelskie siły traciły moc. Ogromny głaz, wypuszczony z szatańskich szponów spoczywa do dziś na tym miejscu i nazwany został Diabelskim Kamieniem.

Łysa Góra.[online].[Data dostępu: 01.10.2013].
Dostępny w Internecie:
http://obiezyswiat.org/index.php?gallery=16517

Rozgniewany Lucyfer wysłał ponownie swoich poddanych na Św. Krzyż, nakazując im zburzenie klasztornych zabudowań. Tym razem diabły niosły kamienie w płachcie. Były już blisko celu, gdy śpiące na klasztornym podwórku gęsi zbudzone łopotem i gwarem w powietrzu, zagęgały na alarm. Hałas wyrwał ze snu jednego z zakonników, który uderzył w dzwon, myśląc, że nadszedł czas na poranną modlitwę. I znów nie udał się diabelski podstęp. Diabły ogłuszone biciem dzwonów upuściły płachtę i potężne kamienie posypały się na zbocze góry. Leżą tam do dziś, rozbite na kawałki. Tak powstało gołoborze.

Gołoborze na Łysej Górze [online].[Data dostępu: 01.10.2013].
Dostępny w Internecie: http://www.turnia.pl/galerie_gor/4237.php?o=1

Klasztorne modlitwy raz na zawsze przegnały miejscowe czarownice, które już nigdy więcej nie urządziły, żadnego sabatu na szczycie Łysej Góry. 

Łysa Góra - Wał Pogański[online].[Data dostępu: 01.10.2013].
Dostępny w Internecie: http://www.turnia.pl/galerie_gor/4237.php?o=1

Czy aby na pewno nie zlatują się tam czarownice? Warto sprawdzić.

Bibliografia:

1. Kalina Dariusz: Na Łysej Górze.[online]. [Data dostępu: 1.10.2013]. Dostępny w Internecie: http://www.wrota-swietokrzyskie.pl/406/-/asset_publisher/iW3q/content/na-lysej-gorze
2. O szabatach czarownic. [online]. [Data dostępu: 1.10.2013]. Dostępny w Internecie: http://www.powiat.kielce.pl/podania-i-legendy/1605-o-sabatach-czarownic.html